Διανύοντας τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου και έχοντας αναμετρηθεί για άλλη μια χρονιά με τον τρόμο των πυρκαγιών, συνομιλούμε με τον Αντώνη Κούκουζα, νομικό και πρόεδρο της Ένωσης Πτυχιούχων Πυροσβεστικού Σώματος (ΕΠΑΥΠΣ).
Οι πυροσβέστες της χώρας μας, με αυτοθυσία και υπό αντίξοες συνθήκες, δίνουν συχνά, για μερόνυχτα ολόκληρα, μάχη με τις φλόγες. Η συζήτηση μας με τον Αντώνη Κούκουζα μοιραία περιστρέφεται γύρω από τις ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που βιώνουμε, την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού απέναντι στις πυρκαγιές αλλά και το τι άλλαξε μετά την τραγωδία στο Μάτι.
-Ξεκινώντας, παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια και ειδικά φέτος ότι ο «καιρός τρελάθηκε». Κατά την άποψη σας ποιά είναι η αιτία των έντονων φαινομένων που επηρεάζουν άμεσα τη χώρα μας, αλλά και διεθνώς, με πρωτοφανή ένταση και συχνότητα; Πως μπορούμε να προστατευτούμε;Κακά τα ψέματα, ο πλανήτης μας, όσον αφορά στο κλίμα, βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο. Έχει ήδη αλλάξει και θα συνεχίσει να αλλάζει, αντιδρώντας στην ανθρώπινη κακοποίηση που έχει υποστεί και υπόκειται. Το μαρτυρούν τα περίπου 30.000.000 καμένα στρέμματα δάσους στη Σιβηρία, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, οι μακρές περίοδοι ξηρασίας σε διάφορες περιοχές της υφηλίου, η τήξη των πάγων στη Γροιλανδία, τα πλημμυρικά φαινόμενα εν μέσω θέρους, η έντονη σεισμική και ηφαιστειακή δραστηριότητα. Οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης είναι όλο και συχνότερα εμφανείς και στη χώρα μας με θανατηφόρα σε αρκετές περιπτώσεις αποτελέσματα (Μάνδρα, Μάτι, Χαλκιδική)
Γίνεται αντιληπτό ότι είναι αδύνατο τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα να τα βάλεις με τις απρόβλεπτες, ακόμα και για τους ειδικούς, εναλλαγές του καιρού. Η διαχείριση της κλιματικής κρίσης είναι πλέον εθνικό, υπερκομματικό ζήτημα και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο υπερεθνικών πολιτικών για τη περιβαλλοντική σωτηρία του πλανήτη μας. Τη δεδομένη στιγμή η μόνη λύση, για την οποία φωνάζουμε εδώ και καιρό, είναι η εντατικοποίηση της πρόληψης με ό,τι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει· η εκτεταμένη ύπαρξη μεικτών ζωνών δασών και κατοικιών, η συσσώρευση υπερβολικής καύσιμης ύλης εντός δασικών αλλά και κατοικημένων περιοχών, η άναρχη δόμηση και η ελλιπής πολεοδόμηση πρέπει καταρχήν να αντιμετωπιστούν δυναμικά.
–Οι σοβαρές ελλείψεις στο Πυροσβεστικό Σώμα είναι γνωστές (έλλειψη σε μέσα προστασίας, οχήματα, πετσοκομμένος προϋπολογισμός κλπ), αναδεικνύονται, όμως, μόνο μετά από κάθε καταστροφή. Στην καθημερινότητα σας, ως πυροσβέστες, πως σας επηρεάζουν;
Σίγουρα τα προβλήματα και οι ελλείψεις που αντιμετωπίζουμε στην επιχειρησιακή μας καθημερινότητα κάνουν το έργο μας περισσότερο επικίνδυνο και ανθυγιεινό, παρά το γεγονός ότι αυτό δεν αναγνωρίζεται εμπράκτως από την πολιτεία, ωστόσο οι πυροσβέστες ως επαγγελματίες δεν επιτρέπεται να μεμψιμοιρούμε ή να κλαίμε πάνω από το «χυμένο γάλα». Παρότι πολεμάμε καθημερινά δεν είμαστε ήρωες. Η δουλειά μας είναι να προστατεύουμε τη ζωή και την περιουσία των Ελλήνων πολιτών και γι’ αυτό εκπαιδευόμαστε συνεχώς με όσα μέσα διαθέτουμε παρά την αυξανόμενη πολυπλοκότητα των συμβάντων.
-Μετά την τραγωδία στο Μάτι ακούστηκαν πολλά με κυρίαρχο το ζήτημα της έλλειψης συντονισμού.
Το Πυροσβεστικό Σώμα, όσο και αν είναι ο κατεξοχήν επιχειρησιακός βραχίονας Πολιτικής Προστασίας της χώρας, δε δρα μόνο του κατά τη διαχείριση μιας κρίσης. Η αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης προϋποθέτει μια προετοιμασμένη και εκ των προτέρων συντονισμένη Δημόσια Διοίκηση με ενιαίο κώδικα επικοινωνίας και ξεκάθαρες αρμοδιότητες και ρόλους ανά εμπλεκόμενο φορέα.
-Βρισκόμαστε στα μέσα Αυγούστου, μεσούσης της αντιπυρικής περιόδο. Με το χέρι στην καρδιά, τι άλλαξε φέτος στο σχεδιασμό, ώστε να μην επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο;
Παρά το γεγονός ότι ο φετινός αντιπυρικός σχεδιασμός δεν διαφέρει ουσιωδώς από τον περσινό, είναι αλήθεια ότι για το τρέχον έτος το Π.Σ. διαθέτει ένα νεοσύστατο επίλεκτο Τμήμα Ταχείας Επέμβασης, περισσότερα μισθωμένα εναέρια μέσα, ένα καλύτερα οργανωμένο και ενσωματωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Πόρων και τον Ευρωπαϊκό Αριθμό Έκτακτης Ανάγκης «112» πιλοτικά ενεργοποιημένο. Η νέα Κυβέρνηση και η νέα ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δείχνουν καταρχήν αποφασισμένες να ασχοληθούν επί της ουσίας με τα θέματα Πολιτικής Προστασίας, απομένει να το δούμε βέβαια και στην πράξη.
-Θεωρείτε ότι αυτές οι αλλαγές μπορούν να κάνουν την κρίσιμη διαφορά;
Κοιτάξτε, όσα νέα συστήματα οργάνωσης της Πολιτικής Προστασίας και αν υιοθετήσουμε και όσα τεχνολογικά εργαλεία και αν αξιοποιήσουμε, αν δεν υπάρξει αλλαγή νοοτροπίας και ενεργός κοινωνική σύμπραξη, το αποτέλεσμα δύσκολα θα αλλάξει ουσιαστικά. Είναι πραγματικά αδιανόητο μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο και συγκεκριμένα από την πρώτη κιόλας μέρα εφαρμογής της ενδιάμεσης λύσης του «112» με Δείκτη Κινδύνου Εκδήλωσης Πυρκαγιάς σε επίπεδο Συναγερμού λόγω υψηλών θερμοκρασιών, ισχυρών ανέμων και παρατεταμένης ξηρασίας, κατά την οποία μάλιστα εστάλησαν από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σχετικά ενημερωτικά SMS στους πολίτες, να υπάρχουν περί τις 120 ενάρξεις δασικών πυρκαγιών σε 48 μόλις ώρες, με μεγάλο αριθμό αυτών να είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης αμέλειας! Παρά την πληθώρα συμβάντων που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η Υπηρεσία ανταποκρίθηκε σε γενικές γραμμές άμεσα και αποτελεσματικά με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ιδιαίτερη και επικίνδυνη όσον αφορά στο χρόνο εκδήλωσης πυρκαγιά στον Υμηττό.
-Άρα, λέτε πως και η πρόληψη δεν αφορά μόνο τις αρχές, αλλά απαιτείται και η συνεργασία των ίδιων των πολιτών…
Βέβαια, το θεωρούμε μονόδρομο. Μόνο αν υπάρξει έμφαση στην πρόληψη, απόκτηση κουλτούρας συλλογικότητας, ουσιαστική εκπαίδευση των πολιτών και πειθαρχία τους στις υποδείξεις των αρχών θα μπορέσουμε να αντιπαλέψουμε την κλιματική κρίση και στη χώρα μας. Ο καθένας από εμάς πρέπει να «γίνει η αλλαγή που ζητά», να αλλάξει τη στάση τη δικιά του και του συμπολίτη του απέναντι στα φαινόμενα που ως κοινωνία αντιμετωπίζουμε, αλλιώς θα ανακυκλώνουμε τις ίδιες συζητήσεις, μοιράζοντας αναθέματα και αναζητώντας πραγματικούς ή φανταστικούς ενόχους.
Λίγα λόγια για την ΕΠΑΥΠΣ
Η πανελλαδικής εμβέλειας Ένωση Πτυχιούχων Πυροσβεστικού Σώματος (Ε.Π.Α.Υ.Π.Σ.), αποτελεί μια δυναμική ομάδα ώσμωσης και σύνθεσης ιδεών και τεχνογνωσίας από Αξιωματικούς, Υπαξιωματικούς και Πυροσβέστες, επιστημονικά εκπαιδευμένους και καταρτισμένους σε ποικίλα αντικείμενα πυροσβεστικού ενδιαφέροντος, και τυγχάνει πρωτοπόρος σε κάθε μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία και δράση με γνώμονα και προτεραιότητα το συμφέρον του πυροσβεστικού οργανισμού και προσωπικού και του ρόλου που επιτελεί στην ελληνική κοινωνία συνολικά, με απώτερη επιδίωξη την πραγματική αναβάθμιση και ποιοτική μετεξέλιξη και εξύψωση του πυροσβεστικού επαγγέλματος.